FİİLİMSİLER
Eylem anlamını korumakla birlikte cümlede ad, sıfat, bağlaç ya da zarf görevini üstlenmiş söz- cüklerdir.
Fiilimsiler anlamları ve görevleri bakımından üçe ayrılırlar:
1. İsim-fiiller
2. Sıfat-fiiller
3. Bağ-fiiller
dir.
1. İsim-Fiil
“-mak, -mek; -ma, -me; -ış, -iş, -uş, -üş” eklerini alarak cümlede yan cümlecik olan sözcükler-
Örnek: Çalışmak insanı yormaz. isim-fiil
Aramayı hiç düşünmedin mi? isim-fiil
Bebeği tutuşu beni korkuttu. isim-fiil
2. Sıfat-Fiil
“-an -en; -acak, -ecek; -mış, -miş, -muş, -müş; -r, -ar, -er; -dık, -dik, -duk, -dük, -maz, -mez” eklerini alarak cümlede yan cümlecik olurlar.
Örnek: Ağlayan bebeği, kimse susturamadı. sıfat-fiil
Gelecek güzel günlerde buluşmak dileğiyle! sıfat-fiil
Yırtılmış kâğıtları cebine tıkıştırdı. sıfat-fiil
Koşar adımlarla yanımıza geldi. sıfat-fiil
Kalabalıkta tanıdık birkaç yüz aradı.
sıfat-fiil
Çıkmaz sokağa girdiğimizi anlamıştık. sıfat - fiil
3. Bağ-Fiil
“-ıp, -ip; -arak, -erek; -ınca, -ınce; -dıkça, -dikçe; -madan, -meden; -alı, -eli; -ken” eklerini ala- rak bir yan cümleciği ana cümleye ya da iki cümleyi birbirine bağlarlar.
Örnek: Ödevini verip yerine geçti. bağ-fiil
Düşünerek konuşmalısın. bağ-fiil
Örnek: Büyüyünce yazar olacağım. bağ-fiil
O, anlattıkça olayı hatırlıyordum. bağ-fiil
Yemeklerinizi bitirmeden gidemezsiniz.
bağ-fiil
Havalar soğuyalı dışarı çıkmıyor. bağ-fiil
Çocukken bisiklete binmeyi çok severdim. bağ-fiil
Örnek: Çalışmasını tamamlayıp öğretmenine verdi.
Bu cümlede bağ-fiil, cümlede öncelik - sonralık ilişkisi kurmuştur: Önce çalışmasını tamam- ladı, sonra öğretmenine verdi.
Örnek: Bütün akşamı kitap okuyarak geçirdi.
Bu cümlede bağ-fiil, eylemin nasıl olduğunu anlatmaktadır.
Örnek: Seni karşımda görünce çok şaşırdım.
Bu cümlede bağ-fiil, neden - sonuç ilişkisi kurmuştur.
Örnek: İşi bitirmeden gidemezsiniz.
Bu cümlede bağ-fiil, koşul - sonuç ilişkisi kurmuştur. “Gidebilmesi işin bitmesine bağlıdır.”
Örnek: Onunla karşılaşmayalı çok değişmiş.
Bu cümlede bağ-fiil, başlama zamanı - sonuç ilişkisi kurmuştur.
Fiilimsiler ile Fiil ve İsim Soylu Sözcükler Arasındaki Farklar
Fiilimsiler bir yandan fiil özelliği gösterirken bir yandan da cümlede ad, sıfat, bağlaç ya da zarf görevini üstlenirler.
Bir sözcüğün fiilimsi olup olmadığını anlamak için sözcüğün cümledeki kullanımına bakmak gerekir.
